Amerika fond indekslari hafta boshida sezilarli pasayish bilan ochildi. Texnologik kompaniyalar doimiy o'sishiga o'rganib qolgan investorlar yoqimsiz haqiqatni eslab qolishdi: hatto eng tez rivojlanayotgan bozorlar ham orqaga qaytishdan xoli emas. Endilikda bozor ishtirokchilari so'nggi oylarning asosiy o'sish drayveri bo'lgan sun'iy intellekt sektoriga e'tibor qaratmoqda — u birinchi zaiflik belgilarini ko'rsatmoqda.
Kayfiyat o'zgarmoqda
Seshanba kuni Dow Jones Industrial Average 251 punktga (–0.5%) tushdi, S&P 500 va Nasdaq Composite esa mos ravishda 1.2% va 2% yo'qotdi. Bu pasayish ikki yirik investitsion bank rahbarlarining ogohlantirishlari fonida yuz berdi — ularning fikricha, so'nggi o'sishdan keyin bozor "qayta yuklanish"ga muhtoj.
So'nggi ikki yil ichida texnologiya sektori, ayniqsa sun'iy intellekt bilan shug'ullanayotgan kompaniyalar haqiqiy boomni boshdan kechirdi. Bir qator kompaniyalarning bozor kapitallashuvi bir necha barobar oshdi, ayrim emitentlarning aksiyalari esa yuzlab foizlarga ko'tarildi. Ammo endi ekspertlar kutishlar haddan tashqari oshirib yuborilganini tan olmoqda.
Ko'plab investorlar o'z pozitsiyalarini qayta baholay boshlashdi. Hatto ijobiy daromad hisobotlari ham endi katalizator sifatida ishlamayapti. Bunga yaqqol misol — Palantir, kompaniya hozirgi davr uchun taxminan 1.33 milliard dollarlik kuchli daromad prognoziga ega bo'lishiga qaramay, uning aksiyalari 8% ga qulab tushdi. Bozor allaqachon mukammal ssenariyni narxga qo'shib bo'lgan edi, shuning uchun har qanday chetlanish salbiy reaksiya keltirib chiqarmoqda.
Investorlarni nima xavotirga solmoqda
Yirik bank rahbarlarining keyingi 12–24 oy ichida 10–20% lik korreksiya ehtimoli haqidagi bayonotlari AI eforiyasidan "qizib ketgan" bozor uchun sovuq dush bo'ldi. AQSh texnologiya sektori endilikda dot-kom davrini eslatmoqda: har bir yangilikda "AI" so'zi tilga olinadi, kompaniya baholari esa ularning haqiqiy foydasidan tezroq o'smoqda.
Bank rahbarlari vahimaga tushmayapti. Ular bunday pasayishlar buqa bozori uchun normal holat ekanini ta'kidlashmoqda. 10–15% lik tushish bu tsiklning tabiiy qismi bo'lib, unda investorlar o'z kutishlarini moslashtiradi va bozor ortiqcha optimizmdan tozalanadi.
Ammo bu qisqa muddatli treyderlar uchun tashvishli eshitiladi, ayniqsa korreksiya AQSh hukumati "shutdown"ining cho'zilishi, foiz stavkalari atrofidagi noaniqlik va Federal Rezerv hamda XVFning aktivlar haddan tashqari baholanganligi haqidagi ogohlantirishlari bilan to'g'ri kelishi mumkinligini hisobga olsak.
Texnologiyalar bosim ostida
Pasayish AI sektoridagi deyarli barcha yetakchilarga — Nvidia, AMD, Amazon, Oracle va boshqalarga ta'sir ko'rsatdi. Yil boshidan buyon o'nlab va yuzlab foizga o'sgan aksiyalar endi o'z rekordlarining garoviga aylangan. Har qanday sabab daromadni fiksatsiya qilishni keltirib chiqarmoqda.
Qiziq tomoni shundaki, hatto ijobiy fon ham qutqarish imkonini bermayapti. Dushanba kuni bozorlar aralash natijada yopildi: Nasdaq va S&P 500 o'sishni ko'rsatdi, biroq Dow Jones allaqachon 200 punktdan ortiq yo'qotgan edi. Investorlar aniq bezovta, riskka bo'lgan ishtaha pasaymoqda.
Barqarorlikni qayerdan izlash kerak
AQShda o'zgaruvchan davr kechayotgan bir paytda, yirik o'yinchilar Osiyoga diqqat bilan qarashmoqda. Prognozlardagi ehtiyotkorlikka qaramay, bankirlar Xitoy, Hindiston va Yaponiyaga nisbatan optimistik kayfiyatda. AQSh va Xitoy o'rtasidagi so'nggi savdo kelishuvi esa global savdoni tiklash ehtimolini ko'rsatgan belgilar sifatida baholanmoqda.
Osiyo bozorlarida sun'iy intellekt, elektromobillar va biotexnologiya kabi sohalar o'sishni davom ettirmoqda — bu yo'nalishlarda AQSh hanuz yetakchi, biroq u yerda bozor to'yinganlik belgilari paydo bo'lgan.
Investorlar uchun bu kapitalni diversifikatsiya qilish va so'nggi oylar ichida haddan tashqari qimmatlashgan Amerika texnogigantlariga bog'liqlikni kamaytirish imkoniyatini yaratmoqda.
Xulosa
AQSh fond bozori yana bir bor o'sishning cheksiz emasligini eslatmoqda. Korreksiya — bu falokat emas, balki bozorni qizib ketishdan tozalovchi tabiiy bosqichdir. Sun'iy intellekt sektori kompaniyalari aksiyalari kelajak drayverlari bo'lib qolmoqda, biroq ular haqiqiy samaradorlik va biznes barqarorligi sinovidan o'tishi kerak bo'ladi.
Hozirda investorlarning kayfiyati ehtiyotkor optimizm va charchoq aralashgan holatda. Bozor hali ham kuchli, biroq cheklanmagan rekordlar davri yakunlanayotganini tobora ko'proq anglanmoqda. Fikr yuritish davri yaqinlashmoqda — bunday pallalarda yangi o'sish imkoniyatlari ko'pincha paydo bo'ladi.
